Reisverhaal Zambia: Susan

Self-drive reis mei 2025

Onze reis door Noord-Zambia, samengesteld in nauwe samenwerking met Kazuri Safaris, was een unieke combinatie van natuur, cultuur en geschiedenis. We reden zelf in een huurauto en legden in totaal ongeveer 1500 kilometer af. We deden dit in etappes, waardoor het nooit als veel voelde. Onderweg zagen we het dagelijkse leven: kleurrijke vrouwen met kinderen op de rug, op zondag de vele kerkgangers langs de wegen, brommers volgeladen met goederen en fietsers die bergop lopen met hun lading. Het openbaar vervoer is aanwezig, verrassend, maar wees voorbereid op het onverwachte: Afrika blijft Afrika.

Omdat onze zoons stage liep bij Chimfunshi, begonnen we daar. Daar werden we deelgenoot van een warme 1 mei-viering met de lokale dorpelingen, een feest vol toespraken, eten, drinken en dans. We maakten een mooie tussenstop, er zijn bijzondere plekken waar je even goed kunt bijkomen. We deden verschillende safariwandelingen en gamedrives bij het kleine park Kasanka.

Vervolgens verbleven we bij de prachtige hotsprings van Mark Harvey, een plek die hij met liefde beheert. De hotsprings liggen idyllisch aan een rivier, omgeven door weelderige tuinen, met eigen koffieplantages en een zelfvoorzienend karakter. Een ander hoogtepunt was het bezoek aan Shiwa Ngandu, het indrukwekkende landhuis van Marks grootvader, Stewart Gore Brown, lees vooral the Africa House’ van Christiane Lamb. Shiwa Ngandu, gebouwd in een tijd van dromen en ontzettende daadkracht. Het Engelse landhuis met eeuwenoude bomen maakte diepe indruk.

Onze natuurwandelingen bij Mutinondo waren spannend en ontspannend tegelijk. Spannend door de waarschuwing voor recent gesignaleerde leeuwen. Gewapend met een persluchthoorn en instructies trokken we eropuit, genietend van antilopen en aapjes in het wild. Ontspannend vanwege de overweldigende natuur en de prachtige vergezichten. De huisjes van Muntinondo zijn prachtig: deels in de rotsen gebouwd, prachtig uitzicht en we konden kanoën en suppen op het heldere water.

Na een mooie terugreis via Ndola en Addis Abeba werden we thuis verrast met een persoonlijk welkom thuis kaartje van Saskia. Dankzij de persoonlijke aanpak en de flexibiliteit van Kazuri Safari en het reisbureau was deze reis onvergetelijk. We bevelen Kazuri Safaris van harte aan.

Passages uit ons reisverslag:

Na een lange stoffige rit, langs de slechte T2, een uur lang over een hobbelige rode zandweg, vol keien, langs dorpjes, een dorpeling voor ons op de brommer met achterop een tray met chocolademelk, een tas met andere boodschappen, een medepassagier.  We moeten door twee gates, waar dan uit het ogenschijnlijke niets dan de ‘portier’ komt opdagen met een groot a4-notitieblok, met harde kaft. Iedereen die passeert wordt geacht de naam, datum (wat was de dag ook alweer?), kenteken op te schrijven.  Later begrepen we dat dit was om de stropers te kunnen bestrijden. Tweemaal dus, op dezelfde weg. Het stuk daarvoor was anders, een leeg stuk snelweg, we waren vroeg  in de ochtend vertrokken,  vanaf Kasanka rijd je op de mooie T3, kersvers gelegd, wat hier betekent zonder gaten en breed genoeg zodat auto’s elkaar kunnen passeren.

We waren tevoren door de twee Zambianen met wie we de avond in het restaurant van Kasanka hadden doorgebracht, beiden ‘road constructors’, gewaarschuwd dat de weg tussen Serenje en Mpika erg slecht is.  Als een vrachtwagen aan komt rijden, duik dan vooral de berm in, want de weg is erg smal. En o ja, kijk heel erg uit voor de ‘pot holes’ die zijn erg gevaarlijk. We hadden op weg naar Kasanka al een stuk snelweg gehad wat om te huilen rampzalig was. Het leek wel gesmolten en door het vele vrachtwagenverkeer waren er diepe sporen in het asfalt getrokken. Passeerde een vrachtwagen, dan moest je maar uitzoeken hoe je met hoge snelheid uit het spoor geraakte. Het voelde als fietsen op de trambaan in de Leidestraat. Dat was een spannend uur, extra dramatisch gemaakt door het koude weer en de troosteloze mensen langs de weg die stalletje na stalletje hun houtshool probeerden te verkopen. Aan wie? De vele vrachtwagens zag ik alleen heel af en toe voor het zeldzame fruitverkoper stoppen, verder zagen we overvolle busjes in alle formaten en heel af en toe een personenauto.

De  bijzondere plek van de hotsprings – en dat wist ik niet tevoren- wordt gerund door Mark Harvey. Mark is derde generatie Zambiaan (van origine Engels) en is de kleinzoon van Stewart Gore Brown, over wie ik zoveel gelezen had in het prachtige boek The Africa House. Mark heette ons welkom en wees ons ons huisje (prachtig!) legde uit hoe we bij de hotsprings kwamen en vroeg ons of we hulp nodig hadden met de bagage. Mark runt deze plaats, de omgeving is fantastisch onderhouden, het ligt aan een rivier, weelderige tuin, en hij vertelde ons dat de hotsprings zelfvoorzienend zijn, er is een grote kas, er zijn velden en zelfs de koffie komt van eigen koffiestruiken. Veel pickles, zijn Engelse afkomst blijft zichtbaar.

Wij doken direct de hotsprings in, wat een zaligheid, wat een bijzondere plek. We waren vooralsnog de enige gasten. Mark had ons wel duidelijk gemaakt dat er nog twee gasten zouden komen. We zouden gezamenlijk gaan dineren.

Vanuit Kapishya vertrokken we naar Muntinondo. We kregen een lunchpakket mee, met liefde samengesteld door Mark, compleet met zakjes popcorn van zijn homegrown mais. Bij een van de gates vroeg de wachter of we een meisje een lift konden geven naar haar school. Tuurlijk. Otto maakte wat ruimte, wij stelden ons voor en gaven aan dat ze maar ‘stop’ moest zeggen als we moesten stoppen. Het meisje, ontzettend verlegen, gaf staccato antwoorden. Ja, ze liep elke dag. Nee geen primary, maar een secondary school. Ondertussen reden we maar door en door. We waren inmiddels bij het punt waar we de T3 op moesten rijden en eindelijk gaf ze aan dat ze hier moest uitstappen. Dat betekende, de rekensom was niet moeilijk, dat ze elke dag 21 km heen moest lopen en 21 km terug. Dit meisje loopt elke dag een marathon.

Hoe dan ook is dat wat we zien, hier in Noord-Zambia: dat er ‘vervoersarmoede’ is. Slechts enkelen bezitten een auto, je ziet brommers met glimmende chromen onderdelen en vaak drie personen, af en toe een fiets. Ik telde vijf ossenkarren. De meesten zijn aangewezen of op kleine busjes, open trucks, maar vooral op de benenwagen. Overal lopen er mensen langs de weg. De fietsers worden bergopwaarts ook gedwongen te lopen, vaak met een flinke bagage, zakken meel, metalen golfplaten, planken of houtskool die naar de markt gebracht moet worden. Geen vervoer betekent ook dat je de opbrengst van je landje voor je huis probeert te verkopen. Wat dat betekent: zes stands met dezelfde kunstig gestapelde tomaten naast elkaar, wat verderop vind je weer tien kraampjes met piramiden witte en rode zoete aardappel.